Jak rozpoznać żmiję zygzakowatą? Jakie są objawy w przypadku wpuszczenia przez żmiję jadu podczas ukąszenia? Jak udzielać ukąszonemu pierwszej pomocy, a także jak ukąszeniu zapobiegać? O tym wszystkim można przeczytać w poradniku przygotowanym przez Iwonę Marchlewską z PSSE w Iławie.

Żmija zygzakowata ma szparowate, pionowo ustawione źrenice oczu (co odróżnia ją od innych gatunków węży występujących w Polsce). Kryje się w wykrotach, wśród kamieni, pod zwalonymi pniami drzew, w norach gryzoni, wśród skalnych głazów. Najchętniej zamieszkuje wilgotne polany leśne porośnięte mchem torfowym, borówką bagienną i bagnem. Można ją spotkać na dobrze nasłonecznionych porębach leśnych, w pobliżu wód stojących i rowów. Dobrze pływa i pije dużo wody.

Jesień i zimę (od października do marca) przesypia ukryta pod kamieniami, w norach i wykrotach, często gromadnie.

Żmija atakuje człowieka tylko wtedy, gdy czuje się zagrożona odcięciem drogi ucieczki, nagłym zbliżeniem, dotykaniem kijem lub nogą.

Bezpośrednio po kontakcie z wężem należy poszukać na ciele śladów ugryzienia – w postaci dwóch ranek kłutych (jak po ukłuciu szpilką) w odległości do 1 cm od siebie (nie muszą krwawić). Jeśli w ciągu 10 min w miejscu ugryzienia przez żmiję nie pojawi się zaczerwienienie i obrzęk, można z dużym prawdopodobieństwem wnioskować, że jad nie został wpuszczony.                 

OBJAWY MIEJSCOWE:   

typowa ranka kłuta,
narastający, rozchodzący się obrzęk,
ból w miejscu ukąszenia,
zaczerwienienie, zasinienie,
krwawienie z ranki (rzadko).

OBJAWY OGÓLNE:

niepokój i lęk,
osłabienie ogólne, znużenie, senność,
mdłości, wymioty, bóle brzucha, biegunka,
poty, dreszcze,
drętwienie, znieczulenia np. wokół ust,
wzmożone pragnienie,
obrzęk twarzy, węzłów chłonnych, podbiegnięcia krwawe,
tętno słabe, niemiarowe, niewyczuwalne (spadek ciśnienia, wstrząs).

PIERWSZA POMOC:

powyżej miejsca ukąszenia założyć opaskę uciskową (nie za mocno), co 10-20 min. zwalniać opaskę na 1-2 min.,
rankę odkazić, np. wodą utlenioną,
osobę pokąsaną ułożyć wygodnie i okryć, poszkodowany nie powinien wykonywać zbędnych ruchów,
podawać duże ilości płynów,
wezwać lekarza.

CZEGO NIE ROBIĆ:

nie masować, nie nacinać ranki, nie odsysać ustami,
nie podawać alkoholu, leków „cucących”,
nie podawać surowicy przeciw jadowi żmij bez decyzji lekarza.

ZAPOBIEGANIE:

do lasu, na skałki, ubieraj całe wysokie obuwie, najlepiej skórzane,
patrz pod nogi, nie dotykaj, nie zaczepiaj żmii, pozwól jej uciec,
zawsze uprzednio obejrzyj miejsce, gdzie siadasz, gdzie opierasz się rękami.

Iwona Marchlewska, Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Iławie/red. kontakt@infoilawa.pl.