Bąblowica to choroba odzwierzęca, pasożytnicza. Do zarażenia dochodzi w wyniku połknięcia jaj tasiemca bąblowca. Źródłem zarażenia są odchody zwierząt mięsożernych, żywicieli ostatecznych pasożyta - głównie lisów, jenotów, wilków, rzadziej psów i kotów. 

Resztki odchodów zwierzęcia, zawierające jaja pasożyta mogą znajdować się na krzaczkach, mchu i owocach leśnych. Człowiek najczęściej zaraża się przez spożycie niemytych owoców leśnych np. poziomek, czarnych jagód lub przeniesienie jaj z liści czy sierści np. zarażonego psa do ust. Do zarażenia może również dojść poprzez przypadkowe spożycie jaj tasiemca, które mogą znajdować się w wodzie lub glebie zanieczyszczonej odchodami zwierząt.

Jaja są odporne na działanie niskiej temperatury, warunki środowiska i różne związki chemiczne. W optymalnych warunkach mogą zachować zdolności inwazyjne przez kilka miesięcy, w wysuszonym kale zwierząt ponad rok.

Połknięte przez człowieka jaja pasożyta w przewodzie pokarmowym przekształcają się w larwy, które poprzez układ krwionośny roznoszone są w organizmie. Najczęściej osiadają w wątrobie, rzadziej w płucach, mózgu, nerkach.

W narządach tych larwy rozrastają się, tworząc pęcherzyki, nieraz mające kilka centymetrów średnicy. Pasożyt rosnąc, rozpycha tkankę zaatakowanego narządu. Larwy tasiemca mogą trafić również do śledziony, mięśni, gałki ocznej, tkanki podskórnej, jamy brzusznej i kości.

Choroba u ludzi postępuje powoli. Ze względu na długi bezobjawowy przebieg rozpoznanie bąblowicy z reguły jest późne.

Leczenie obejmuje radykalny zabieg chirurgiczny usuwający zmianę i terapię lekami przeciwpasożytniczymi. Niektóre przypadki bąblowicy wymagają jedynie obserwacji klinicznej, obrazowej i testów serologicznych.

Zagrożenie zarażeniem bąblowcem występuje w całym kraju, ale najwięcej przypadków zachorowań ma miejsce na Warmii i Mazurach oraz w województwie podkarpackim (w 2018 roku w naszym województwie stwierdzono 9 zachorowań).

Występujący obecnie wzrost populacji lisów zwiększa zagrożenie bąblowicą.

Zapobieganie:

– owoce leśne (podobnie jak inne owoce) trzeba przed zjedzeniem umyć pod strumieniem ciepłej, bieżącej wody,

– nie używać do mycia owoców i warzyw wody ze zbiorników dostępnych dla zwierząt,

– po powrocie z lasu należy dokładnie umyć ręce (sobie i dziecku),

– regularnie odrobaczać psy i koty,

– myć ręce po kontakcie z psem i kotem,

– zawsze myć ręce przed jedzeniem,

– ogrodzenie posesji w celu ograniczenia dostępu lisów i innych dzikich drapieżników,

– w pracy wymagającej kontaktu ze zwierzętami, żywicielami ostatecznymi i ich odchodami należy używać rękawic ochronnych.

Iwona Marchlewska, Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Iławie/red. kontakt@infoilawa.pl.