Przy Szpitalu Powiatowym w Iławie powstaje właśnie Centrum Zdrowia Psychicznego. Proszę o nim opowiedzieć.

Elena Svetlichnaya: W związku z trwającą reformą opieki psychiatrycznej oraz realizacją Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w całej Polsce tworzone są Centra Zdrowia Psychicznego (CZP). Nasze CZP przy Powiatowym Szpitalu w Iławie będzie zapewniać opiekę psychiatryczną dla osób zamieszkujących dwa powiaty: iławski i nowomiejski, czyli dla około 100 tys. mieszkańców. W każdym Centrum Zdrowia Psychicznego w zależności od potrzeb pacjent będzie objęty opieką psychologa, pielęgniarki psychiatrycznej, terapeuty. Wszyscy oni będą pełnić dyżury w punkcie zgłoszeniowo-koordynacyjnym, gdzie osoby szukające pomocy psychiatrycznej, psychologicznej czy psychoterapeutycznej, będą mogły uzyskać pomoc. Opiekę w Centrum Zdrowia Psychicznego cechować będzie dostępność pomocy oraz jej indywidualne dostosowanie — tak by leczenie i opieka nad pacjentami była jak najbliżej miejsca ich zamieszkania.

Na jakie problemy psychiczne cierpią dziś Polacy?

— Większość pacjentów zgłaszających się do poradni cierpi na zespoły depresyjne, zaburzenia nerwicowe, a także problemy związane z uzależnieniem od alkoholu i narkotyków. Natomiast w lecznictwie stacjonarnym mamy do czynienia z psychozami o różnej etiologii, schizofrenią paranoidalną, chorobą afektywną dwubiegunową, zespołami otępiennymi, zaburzeniami osobowości.

Częściej cierpią mężczyźni czy jednak kobiety?

— Na podstawie większości badań częstość zaburzeń psychicznych u kobiet i mężczyzn jest porównywalna. Stwierdzono natomiast różnice w obrazie klinicznym niektórych zaburzeń występujących u kobiet i mężczyzn, np. depresji czy zespołów uzależnień. U kobiet częściej niż u mężczyzn rozpoznajemy zaburzenia nastroju typu depresyjnego, zaburzenia lękowe, zaburzenia odżywiania — czyli anoreksję i bulimię, oraz zaburzenia osobowości histrionicznej, lękliwej i zależnej. Wśród mężczyzn natomiast częściej diagnozuje się: zespoły uzależnień od substancji psychoaktywnych, zaburzenia osobowości schizoidalnej oraz zaburzenia osobowości antyspołecznej. Należy zauważyć także, że mężczyźni znacznie rzadziej zgłaszają się po poradę, często ukrywając swój problem przed otoczeniem.

Jak wielkim problemem jest wypalenie zawodowe?

— W dzisiejszych czasach — bardzo dynamicznego trybu życia i pracy, syndrom wypalenia zawodowego jest częstym zjawiskiem. Wypalenie zawodowe może dotknąć każdego, zwłaszcza osoby, które charakteryzują się wysokim poziomem motywacji, zaangażowania i energii. Na emocjonalny stres w pracy są narażone przede wszystkim osoby, których obowiązki zawodowe opierają się na kontakcie z innymi ludźmi, tak jak u pracowników służby zdrowia, opieki społecznej, wymiaru sprawiedliwości czy sfery edukacji. W uniknięciu wypalenia zawodowego pomocne jest praktykowanie technik antystresowych i poznawczych. W profilaktyce zdrowia psychicznego niezbędne jest zachowanie właściwej higieny psychicznej, jako zbalansowanej równowagi między życiem prywatnym i zawodowym, pielęgnowanie zainteresowań i pasji, a także regularna aktywność fizyczna, w tym aktywny wypoczynek. Wszystkie one ułatwiają osiągnięcie szeroko rozumianego dobrostanu.

Na jakie problemy zdrowia psychicznego cierpią ludzie młodzi?

— Do najczęstszych problemów współczesnej młodzieży zaliczamy przede wszystkim uzależnienie od Internetu, uzależnienie od telefonu, social mediów, gier komputerowych. Ale to także cyberprzemoc, czyli nękanie i zastraszanie, grożenie publikacją wizerunku. Poza tym problemy z używkami, problemy w szkole, uczelni, w grupie rówieśniczej. Młodzi ludzie cierpią też na zaburzenia odżywiania, nieradzenie sobie z presją otoczenia, ale także na depresję.

Dziś działa w Szpitalu Poradnia Zdrowia Psychicznego. Jak wielkie jest zainteresowanie, zapotrzebowanie na wizytę? Innymi słowy — jak długo czeka się dziś na wizytę w poradni?

— Poradnia Zdrowia Psychicznego cieszy się dużym zainteresowaniem wśród pacjentów, szczególnie po zakończeniu leczenia szpitalnego, co niestety, przekłada się na wydłużenie kolejek. Już teraz czynimy starania, by w najbliższym czasie zatrudnić większą ilość wysokokwalifikowanego personelu — by sprostać potrzebom społecznym.

Kto powinien zgłosić się do centrum? I jaka obowiązywać będzie procedura — ze skierowaniem czy bez?

— Do Centrum Zdrowia Psychicznego, w godzinach jego pracy może zgłosić się bez żadnego skierowania każda osoba pełnoletnia szukająca pomocy dla siebie lub dla bliskiej sobie osoby, zamieszkująca na obszarze objętym centrum. Z mocy prawa bezpłatną opieką psychiatryczną i refundacją leków objęci są wszyscy obywatele RP, bez względu na fakt posiadania ubezpieczenia zdrowotnego. Po zgłoszeniu się pacjenta do punktu zgłoszeniowo-koordynacyjnego, z udziałem specjalisty zostanie przeprowadzona rozmowa wstępna celem identyfikacji problemu i opracowania planu leczenia. Na tym etapie określa się także „pilność” problemu — to taki „psychiatryczny triage”. Jeżeli przypadek zostanie uznany za pilny, leczenie wystartuje nie później niż 72 godziny od konsultacji w punkcie zgłoszeniowo-koordynacyjnym. W przypadkach nagłych, gdy jest zagrożenie zdrowia i życia wymagające opieki całodobowej — a takie przypadki to np. ciężka depresja lub psychoza, pacjent będzie hospitalizowany niezwłocznie.

Chciałabym zapytać też o coś kompletnie innego: szacuje się, że co trzeci medyk w Polsce cierpi na stany depresyjne lub lękowe. Czy to prawda i czy wystarczy powiedzieć: medice, cura te ipsum?

— Niestety, według ostatnich badań około 30% personelu medycznego cierpi na zaburzenia depresyjne czy lękowe. Troszcząc się o zdrowie innych, medycy — w nadmiarze obciążeni pracą — często zaniedbują swoje zdrowie. Osoby pracujące w zawodach bezpośrednio związanych z ratowaniem życia narażone są na przewlekły stres, który może być czynnikiem rozwoju wielu chorób o podłożu psychicznym oraz psychosomatycznym. Z uwagi na niedobory personelu w zasadzie we wszystkich systemach opieki zdrowotnej na świecie pracują oni ponadwymiarowo, więc do stresu dochodzi jeszcze zmęczenie, a często także wypalenie zawodowe. Natomiast co do słynnego cytatu — „lekarzu, ulecz samego siebie”, to w rzeczywistości medycy często zajmują się samoleczeniem. Natomiast potrzebują przede wszystkim zrozumienia, że są też ludźmi, potrzebują rozmowy, zrozumienia ze strony pacjenta oraz swoich przełożonych.

Magdalena Maria Bukowiecka, Powiatowy Szpital im. Wł. Biegańskiego w Iławie.

W strukturę Centrum Zdrowia Psychicznego przy Powiatowym Szpitalu w Iławie wchodzić będą:

1. Poradnia Zdrowia Psychicznego z szeroką ofertą terapeutyczną.
2. Mobilne Zespoły Leczenia Środowiskowego, oferujące pomoc i wsparcie w domu chorego.
3. Oddział dzienny, który zapewnia opiekę 5 dni w tygodniu w trybie dziennym.
4. Oddział psychiatryczny — dla chorych wymagających całodobowego i długotrwałego leczenia.
5. Zespół interwencji kryzysowej, który służy pomocą dla osób w trudnej sytuacji osobistej.

KONTAKT TELEFONICZNY: 89 644 97 56.

Publikacja Starostwa Powiatowego w Iławie.