- To jest wielkie wydarzenie – tak rozpoczął spotkanie z dziennikarzami marszałek województwa Gustaw Marek Brzezin. – Jeszcze półtora roku temu negocjowaliśmy z Komisją Europejską program regionalny „Fundusze Europejskie dla Warmii i Mazur 2021-2027”. Mowa tutaj o blisko 1 mld 800 mln euro. A już go realizujemy! 

g

- Kanał Elbląski to swoisty kręgosłup geograficzny trzeciej ważnej krainy naszego województwa – Powiśla – tłumaczy marszałek. – Jednocześnie jest chlubą całego regionu, dlatego tak mnie cieszy, że ma dziś renomę architektonicznego i technicznego unikatu o światowej skali. Ta prawdziwa perła regionu warmińsko-mazurskiego może się stać przysłowiową żyłą złota dla terenów znajdujących się w jego sąsiedztwie, dlatego z satysfakcją obserwuję wszelkie formy aktywności, które dzieją się na jego szlaku i na terenach przyległych.  

W perspektywie 2021-2027 region mocno postawił na współpracę jednostek samorządu terytorialnego w szczególności na Obszarach Strategicznej Interwencji. Wspólne działanie gmin i powiatów na większym obszarze daje większą szansę na szersze oddziaływanie podejmowanych działań, lepsze efekty interwencji i osiągnięcie faktycznej zmiany przestrzennej. Dlatego w wyniku przeprowadzonej na przełomie 2021 i 2022 identyfikacji projektów strategicznych (zgodnie z przyjętymi przez Zarząd Województwa w sierpniu 2021 r. „Ramami identyfikacji i funkcjonowania projektów strategicznych w perspektywie finansowej UE 2021-2027″) znacząca ilość środków dedykowanych JST została zabezpieczona na projekty strategiczne przygotowane przez partnerstwa gmin i wynikające z ich strategii ponadlokalnych.

Należą do nich projekty w obszarze czystego powietrza, efektywności energetycznej, mobilności miejskiej, zabezpieczenia brzegów i nabrzeży Kanału Elbląskiego i Wielkich Jezior Mazurskich czy też szlaki rowerowe, kulturowe rozwijające turystykę i propagujące dziedzictwo kulturowe naszego regionu.

Takie projekty zgłosiło m.in. partnerstwo gmin zawiązane wokół wyjątkowego na skalę nie tylko Polski, ale i Europy Kanału Elbląskiego, który stanowi dziedzictwo kulturowe Warmii i Mazur, a jego unikatowość tworzy zespół pięciu pochylni i zasilanie systemu wodami Jezioraka.

Od 2011 r. Kanał Elbląski ma status Pomnika Historii. Obecnie prowadzone są starania o wpis na listę UNESCO.

Znaczenie Kanału Elbląskiego dla regionu dostrzeżono również w strategii rozwoju społeczno-gospodarczego Warmińsko-Mazurskie 2030 nie tylko poprzez objęcie go Obszarem Strategicznej Interwencji Niebieski Zachód, ale także kierując działania m.in. na inwestycje infrastrukturalne na Kanale odpowiadające na zapotrzebowanie turystów i mieszkańców oraz wspierające tworzenie popytu na nowe i nowatorskie produkty, w tym turystyczne, przy zachowaniu walorów przyrodniczych regionu.

Już w latach 2007-2013 inwestowano w rozwój Kanału – w ramach RPO WiM 2007-2013 realizowano zintegrowany projekt rozwoju lokalnego pt. „Program Rozwoju Turystyki w obszarze Kanału Elbląskiego i Pojezierza Iławskiego”, który otrzymał dofinansowanie w wysokości 238 mln zł. W tym samym czasie ze środków Programu Operacyjnego  Innowacyjna Gospodarka komplementarnie prowadzona była rewitalizacja Kanału Elbląskiego na odcinkach: Jezioro Drużno – Miłomłyn, Miłomłyn – Zalewo, Miłomłyn – Ostróda – Stare Jabłonki, na którą otrzymano dofinansowanie w wysokości 47,5 mln zł. 

- Kanał, miasta i jeziora na jego szlaku są popularne wśród naszych turystów, żeglarzy i wodniaków, jednak zrealizowane inwestycje w znaczący sposób poprawiły warunki wypoczynku oraz komfort życia – dodaje marszałek Brzezin.

Do Związku Gmin i Powiatów Kanału Elbląskiego i Pojezierza Iławskiego należy 15 samorządów lokalnych:

•    miasta – Elbląg, Iława, Ostróda,
•    miasta i gminy – Miłomłyn, Morąg, Pasłęk, Zalewo,
•    gminy wiejskie – Elbląg, Iława, Małdyty, Ostróda, Rychliki,
•    a także powiaty – elbląski, iławski i ostródzki.

Strategia uwzględnia także gminy z tego obszaru, które formalnie nie przystąpiły do Związku (Gronowo Elbląskie, Łukta, Markusy). 

– Porozumienie terytorialne jest zarówno wyrazem woli obu stron do podjęcia działań na rzecz realizacji strategii rozwoju społeczno-gospodarczego „Warmińsko-Mazurskie 2030” oraz „Strategii rozwoju Krainy Kanału Elbląskiego na lata 2021-2030”, ale również zobowiązaniem ze strony województwa do zabezpieczenia środków na te działania w Programie, a ze strony Związku do realizacji konkretnych projektów strategicznych – mówi Gustaw Marek Brzezin.

Na cztery zaplanowane przez Związek projekty, którym zarząd województwa 21 lutego 2022 roku nadał status strategicznych, przeznaczono w FEWiM ponad 94 mln EUR, w tym:

1)    88 875 622 EUR  środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz
2)    5 227 976 EUR środków z budżetu państwa w ramach Kontraktu Programowego dla Województwa Warmińsko-Mazurskiego.

Projekty te obejmują:

• 1)    modernizację systemu Kanału Elbląskiego poprzez inwestycje w urządzenia wodne i infrastrukturę towarzyszącą w celu zmniejszenia skutków takich zjawisk związanych ze zmianami klimatu jak ulewne deszcze, podtopienia, susze;
• 2)    inwestycje w infrastrukturę dla ruchu turystycznego na Kanale, które ograniczą stopień zanieczyszczenia wód i ochronią jego strefę przybrzeżną. Będą one polegały na rozbudowie miejsc cumowniczych dla żeglarzy, organizacji nabrzeży, stworzeniu atrakcyjnych miejsc do rekreacji nad wodą;
• 3)    utworzenie spójnej sieci tras rowerowych połączonych z trasą Green Velo w oparciu o już istniejące szlaki i atrakcje turystyczne Krainy Kanału Elbląskiego, która przysłuży się do tworzenia produktowej oferty turystycznej;
• 4)    rozwój i poprawę dostępności do wyznaczonego w 2016 r. tematycznego Szlaku Kulturowego Kanału Elbląskiego. Szlak tworzą 23 obiekty w tym m.in.: pochylnie, śluzy, muzea, przystanie. Projekt polega na zaadaptowaniu tych obiektów na cele turystyczne i edukacyjne, ich jednolitym oznakowaniu, a także zastosowaniu cyfrowych metod interpretacji i upowszechniania dziedzictwa Kanału.

d

Środki na te inwestycje zagwarantowane w Programie dostępne będą w trybie niekonkurencyjnym (co oznacza wybór bez konkursu) lub w ramach dedykowanych konkursów zamkniętych.

Źródło: Wrota Warmii i Mazur.
Fot. Olsztyn.com.
Publikacja Starostwa Powiatowego w Iławie.