Przypomnijmy, decyzją Starosty Powiatu Iławskiego Bartosza Bielawskiego Samorząd Powiatu Iławskiego zaangażował się w wojewódzkie obchody Roku Immanuela Kanta na Warmii i Mazurach zainicjowane przez ARCHIWUM PAŃSTWOWE W OLSZTYNIE. Wspólnie ze szkołami ponadpodstawowymi realizuje program dotyczący życia i pracy naukowej filozofa. Projekt zrealizowany przez Zespół Szkół Ogólnokształcących im. Stefana Żeromskiego w Iławie wpisuje się w ten program. Autorzy projektu szkolnego to nauczyciele: Krzysztof Tomaszewski – historyk, Grzegorz Olszlegier – nauczyciel geografii i informatyki, Anna Jankowska – polonistka, Natalia Przybyła – anglistka oraz uczniowie: Marcel Wilk, Dominik Witkowski, Hubert Kowalski, Adrian Czapliński, Krzesimir Gromadka, Norbert Wardowski.

Wystawa wirtualna pt. „Miejsca w regionie związane z Kantem” to pomysł Zespołu Szkół Ogólnokształcących im. Stefana Żeromskiego w Iławie, który został zrealizowany tej jesieni.

PREZENTACJA MULTIMEDIALNA (całość w załączniku na dole artykułu):

Prezentacja multimedialna przygotowana przez liceum jest niezwykle bogata w szczegóły z życia Immanuela Kanta. Jednym z nich była opowieść o jego niesłychanej punktualności. Poniższy fragment niech będzie zachętą do zapoznania się z całą prezentacją.

Cytat: „Faktem jest, że Kant nigdy się nie ożenił, a jego spokój ducha i wierność swym przyzwyczajeniom były dla niego najważniejsze. Ceniona rutyna, stabilność przerodziły się w specyficzne poczucie czasu (wstawał o 5 rano, brr…). To zaś w codzienne spacery tą samą trasą, z których słynął, ponoć pobudzające intelekt (patrz: perypatetycy). Być może, ale dla postronnego obserwatora zdumiewająca była ich regularność i punktualność. Filozof wychodził o 15:30 i trafiał codziennie w te same miejsca z dokładnością co do minuty. Wedle legendy mieszkańcy Królewca na tej podstawie regulowali zegarki. Był jeszcze spacer wieczorny, podobnie przewidywalny. (…) Jeśli uznać tę cechę za przywarę, jeszcze większą miał jego szkocki przyjaciel, Joseph Green – kupiec. Ten miał ambicję być punktualnym co do sekundy. Fragment procedury wychodzenia z domu – 7.45 zaczyna chodzić z zegarkiem w ręku tam i z powrotem po pokoju. 7:50 wkłada kapelusz – 7:55 wkłada rękawiczki – 8:00 otwiera drzwi i wychodzi… Pewnego razu Kant spóźnił się na spotkanie z przyjacielem. O całą minutę. Green, mimo że już widział nadchodzącego przyjaciela, odjechał, mijając go z kamienną twarzą. I tak oto przechodzi się do legendy :)))”.

Warto w tym miejscu dodać, że Immanuel Kant w młodości był nauczycielem domowym m.in. u majora Karla Friedricha von Hülsena w Jarnołtowie w gminie Małdyty. Natomiast podczas pisania pracy naukowej zatytułowanej „O ogniu” korzystał z księgozbioru w Zalewie. Kontakty ze środowiskiem intelektualnym Zalewa potwierdza Janusz Jasiński w pracy pt. „Między Prusami a Polską. Rozprawy i szkice z dziejów Warmii i Mazur w XVIII – XX wieku”, Olsztyn 2003 r. Obecność filozofa w Jarnołtowie upamiętniono tablicą pamiątkową, a w 2013 r. stanęła tam rzeźba, przedstawiająca filozofa, wykonana przez Ryszarda Ferenieca, rzeźbiarza, byłego mieszkańca tej miejscowości.

IMMANUEL KANT A ZALEWO

Miasta z ich ulicami i domami znajdują się nie tylko w realnej przestrzeni, ale także duchowej. Tworzą ją związani z nimi ludzie, a także historia samych tych miejsc. Starając się taką historię duchową odtworzyć, można natknąć się na wiele interesujących powiązań i odniesień. Tak jest również w przypadku Zalewa. Asumptem do takich właśnie poszukiwań jest przedwojenna nazwa dróżki Philosophenweg (Droga Filozofów) w północnej części miasta. Obecnie jest to ulica Piaskowa. Spacerując tą drogą, położoną w mało uczęszczanej części miasta, można, kiedyś i obecnie, oderwać się na chwilę od codzienności oraz w ciszy i spokoju zastanowić się nad tajemnicami tego świata. Tak, jak robią to najpotężniejsze umysły, można zajmować się wtedy odwiecznymi dylematami, czy próbować rozwiązać mniejsze problemy i zagadki. Geneza nazwy i usytuowanie ścieżki mogą dostarczyć bodźców do medytacji. Bo być może stało się to za sprawą pewnego młodzieńca odwiedzającego Saalfeld (Zalewo – przyp. red) z pobliskiego Gross Arndorf (Jarnołtowo – przyp. red.), młodzieńca – który uznany został potem za jednego z największych filozofów wszechczasów – Immanuela Kanta (1724-1804). Droga łącząca ówczesne Zalewo z miejscem pobytu Kanta w Jarnołtowie mogła właśnie prowadzić przez Philosophenweg i dalej polami koło Bündken (obecnie Bądki – przyp. red.). (…) Immanuel Kant to światowej sławy filozof oświeceniowy, profesor logiki i metafizyki na królewieckim uniwersytecie. Jeden z najwybitniejszych reprezentantów oświecenia, twórca filozofii krytycznej. Niemal przez cztery lata przebywał w Jarnołtowie jako prywatny nauczyciel w miejscowym majątku majora Bernharda Friedricha von Hülsena od ok. około 1750 roku. Kant w Jarnołtowie nauczał synów właściciela majątku, ale zapewne pracował też nad przyszłą pracą magisterską (był to dzisiejszy odpowiednik dysertacji doktorskiej) „De Ignis” (O ogniu). O pobycie Kanta w Jarnołtowie wiemy niewiele. Niewątpliwie jednak utrzymywał kontakty ze znaną Szkołą Prowincjonalną w Zalewie, założoną w 1587 roku, jedną z trzech w Prusach (obok Tylży i Ełku), której absolwenci mogli się starać o przyjęcie na uniwersytet w Królewcu (założony przez księcia Albrechta w 1544 r.). Na nauczycieli szkół prowincjonalnych wybierani byli wyłącznie teolodzy o wysokich kwalifikacjach, a egzaminy dla nauczycieli były niezwykle trudne i skomplikowane. Można przypuszczać, że Kant, pracując kilka lat w Jarnołtowie, związał się ze środowiskiem intelektualnym Zalewa i niewątpliwie korzystał z zalewskich księgozbiorów.

Fot. Wikimedia/domena publiczna.

Publikacja Starostwa Powiatowego w Iławie.

WYPRAWA UCZNIÓW SZLAKIEM IMMANUELA KANTA W POWIECIE IŁAWSKIM – wizyta studyjna uczniów „Żeromka” w Jarnołtowie [WIDEO]: