Miasto nad Jeziorakiem kryje sporo ciekawych historii, a dzięki lokalnym badaczom dziejów starszych i młodszych, są one odkrywane. Tak też właśnie było w tym przypadku.

W połowie grudnia na Facebookowej grupie „Wszystko o Iławie” jeden z internautów opublikował zdjęcie fragmentu gazety z USA z adnotacją:

„Amerykańscy lekarze w Iławie? Komunikat agencji prasowej z 7 marca 1917 roku publikowały gazety m.in. w stolicy stanu Pensylwania.”

Ciekawy wątek, prawda? Jak się okazuje, już wszystko zostało wyjaśnione, a zagadkę tę zbadał i podał na internetowej tacy Michał Młotek, twórca Internetowego Muzeum Iławy, regionalista badający losy naszego miasta. Poniżej część artykułu, który powstał jako relacja z wycieczki z cyklu „Historia jednej ulicy” po ulicy Jasielskiej (samą ulicę Jasielską przybliżymy w naszym cyklu „Iława od zaplecza – podwórka i zakamarki", a tam akurat będzie co pokazywać).

Amerykańscy lekarze zdobywali w Iławie doświadczenie

Zdjęcie kompleksu koszar wykonane z wieży ciśnień przy ulicy 1 Maja w kierunku północnym. W tle widać zabudowania dzisiejszej ulicy Jasielskiej (fot. zbiory Internetowego Muzeum Iławy, ilawasprzedlat.pl)

W 1917 roku amerykańska gazeta „Sonntagsblatt der N.Y. Staats-Zeitung”, wydawana przez mniejszość niemiecką w Nowym Jorku, opublikowała w wydaniu z 6 maja obszerny tekst opisujący pobyt amerykańskich lekarzy w Iławie. Artykuł opatrzono zdjęciami budynku szkoły neogotyckiej oraz obiektów przy dzisiejszych ulicach Jasielskiej i Wiejskiej. Jaki był powód pobytu amerykańskich lekarzy w Iławie w czasie I wojny światowej? Pytanie to przez wiele lat pozostawało bez odpowiedzi.

– Rozwiązanie tej zagadki czekało w archiwach amerykańskich – mówi Michał Młotek, autor artykułu. – Okazało się, że w 1915 roku Amerykanie zorganizowali ekspedycję lekarzy, która przybyła do Niemiec, by leczyć rannych żołnierzy, ale też po to, by zdobywać doświadczenie w zakresie chirurgii wojennej – dodaje.

Ponieważ strona niemiecka niezbyt chętnie podawała informacje o wsparciu Amerykanów, pojedyncze informacje na temat pobytu lekarzy w Iławie znaleźć można jedynie w prasie amerykańskiej. Dla osób zainteresowanych historią Iławy to prawdziwa ciekawostka. Co na ten temat wiadomo?

Fragment gazety opublikowany w grupie "Wszystko o Iławie"

Historia pobytu amerykańskich lekarzy w Iławie sięga 1915 roku. To wtedy pojawiła się tu grupa lekarzy i personelu medycznego na czele z chirurgiem drem Fredericiem Kammerem. We współpracy z władzami wojskowymi i miejskimi, w związku z faktem, że niemieccy lekarze wyjechali na front, urządzili oni w Iławie szpital. W szczytowym okresie dysponował on aż 1800 łóżkami. Część z nich znajdowała się w budynku szkoły neogotyckiej, część w budynkach koszarowych przy dzisiejszej ulicy Jasielskiej.

Amerykanie leczyli tu rannych z frontu, ale też mieszkańców Iławy i całej okolicy. Szpital funkcjonował w Iławie do kwietnia 1917 roku, a więc do momentu przystąpienia Ameryki do wojny po stronie państw ententy, czyli przeciwko Niemcom. W maju 1917 roku Amerykanie opuścili Iławę.

– Z artykułu, który opublikowano w „Sonntagsblatt der N.Y. Staats-Zeitung” wynika, że Amerykanie cieszyli się dużym szacunkiem mieszkańców Iławy – mówi Michał Młotek. – Gdy odjeżdżali stąd w maju 1917 roku, żegnał ich między innymi ówczesny burmistrz Giese – dodaje.

Z informacji, do których udało się dotrzeć Michałowi Młotkowi, wynika, że podobny szpital funkcjonował także w Opolu, a Amerykanie przebywali w czterech miastach niemieckich i dwóch na terenie Austro-Węgier.

Fragment artykułu zamieszczonego w gazecie „New York Herald” 26 lipca 1916 roku. Znajdują się w nim informacje o pobycie amerykańskich lekarzy w Iławie (fot. zbiory Internetowego Muzeum Iławy, ilawasprzedlat.pl)

ciekawostki z Iławy

źródło: Internetowe Muzeum Iławy, ilawasprzedlat.pl

red. zico

kontakt@infoilawa.pl