TYM ŻYŁA IŁAWA:

17 maja. To właśnie na ten dzień przypada 16. rocznica referendum w sprawie terytorialnej przynależności miasta i gminy Susz. Mieszkańcy wybierali pomiędzy powiatami iławskim a kwidzyńskim.

Jest rok 1998. W Suszu trwa zamknięta, niejawna 34. Sesja Rady Miasta. Bierze w niej udział 19 radnych. Stosunkiem głosów 12:7 opowiadają się oni za przynależnością miasta i gminy Susz do powiatu kwidzyńskiego i tym samym ówczesnego województwa gdańskiego. To właśnie ich decyzja ma być wzięta pod uwagę przez władze centralne podczas ustalania nowego podziału administracyjnego kraju.

Wynik głosowania radnych jest jednak nie w smak wielu sołtysom z gminy Susz. Tworzy się specjalna grupa inicjatywna, która za cel stawia sobie organizację referendum w sprawie terytorialnej przynależności Susza. Trzeba zebrać 911 podpisów poparcia projektu. Inicjatywa odnosi spektakularny sukces. Organizatorom bez większego trudu przychodzi zebranie ponad 2 tysięcy głosów popierających ideę zorganizowania referendum. Radni przyjmują wniosek sołtysów jednogłośnie. To jednak nie oni, a mieszkańcy i mieszkanki miasta i gminy Susz zdecydują o swojej przynależności terytorialnej w akcie referendalnym.

Inicjatorzy akcji prowadzą ożywioną kampanię, mającą na celu aktywizację uprawnionych do głosowania mieszkańców i przekonanie ich, że warto głosować za przynależnością do powiatu iławskiego. Jeden z inicjatorów projektu, Eugeniusz Hardasiewicz w emocjonlany sposób mobilizował wyborców w felietonie opublikowanym w 20. Numerze Gazety Iławskiej datowanym na 14 maja 1998 roku:

„Musimy się spotkać 17 maja przy urnach. Mieszkańcy gminy i miasta Susz! Obecnością na referendum pokażemy, że w tych nowych, demokratycznych czasach my wszyscy potrafimy wziąć na siebie odpowiedzialność za decyzję, która nas będzie dotyczyła na długie lata, z której rozliczą nas nasze dzieci i historia.”

Głosowanie przypada na niedzielę, 17 maja 1998 roku. Zdecydowana większość uprawnionych do głosowania, niemal 80%, opowiada się za przynależnością do powiatu iławskiego. Głosowano w 12 obwodach zlokalizowanych w Suszu, Jawtach Wielkich, Olbrachtówku, Piotkowie, Babiętach Wielkich, Lubnowach Małych, Bałoszycach, Ulnowie i Różnowie. Uprawnionych do głosowania było niemal 9200 osób. Głosów ważnych za przynależnością do powiatu iławskiego oddano ponad 2500, głosów ważnych przeciw 584. Frekwencja wyniosła nieco ponad 34%. Referendum było więc ważne i rozstzygające: za przynależnością do regionu iławskiego oddano więcej niż połowę ważnych głosów.

Spośród lokalnych polityków zapytanych o komentarz do wyniku referendum, najbardziej entuzjastycznie wypowiedział się Stanisław Kieruzel, pełniący wówczaj funkcję zastępcy burmistrza Iławy. Nie krył on satysfakcji. Wyraził radość z wyboru Suszan i nadzieję na wspólne budowanie silnego powiatu. „Czas pokaże” – tak z kolei można pokrótce opisać stosunek do wyniku referendum Marka Gregorczyka, ówczesnego wiceburmistrza Susza, który o referendum wypowiedział się z rererwą i dystansem. Najmniej zadowolony z wyniku głosowania był, co zrozumiałe, zastępca burmistrza Kwidzyna, Roman Bera, który wykorzystał okazję do wbicia „konkurencyjnemu” powiatowi szpilki, nawiązując do gospodarczej przewagi Kwidzyna nad Iławą.

Dziś bez Susza trudno sobie wyobrazić powiat iławski. Jak mieszkańcy tego miasta i gminy po latach oceniają dokonany 16 lat temu wybór? Zapraszamy do dyskusji i komentowania!