(Fot. Archiwum prywatne.)
W tym miesiącu chcielibyśmy Państwa zapoznać z postacią Czesława Lendzionowskiego, wieloletniego kierownika Szkoły Podstawowej w Gałdowie, a zarazem jej budowniczego oraz Zasłużonego dla Gminy Iława. Mimo upływu lat pamięć o nim jest wciąż żywa wśród mieszkańców Gałdowa, którzy wspominają go z dużą atencją.
Społeczność Gałdowa poznała Czesława Lendzionowskiego 1 września 1949 roku, gdy został przeniesiony ze szkoły w Lasecznie do szkoły w Gałdowie, gdzie rozpoczął pracę jako kierownik (stanowisko odpowiadające zakresem obowiązków dzisiejszemu dyrektorowi). Nowy kierownik szkoły oprócz obowiązków administracyjnych sam uczył 109 uczniów. Działania nowego kierownika spowodowały, że szkoła, której pionierką była Jadwiga Oryl, wkroczyła na drugi etap swojego rozwoju.
Aby w pełni docenić talent organizatorski Czesława Lendzionowskiego, należy pamiętać, że czasy, w których działał, to były bardzo ciężkie, powojenne lata. Brakowało wszystkiego. Materiałów budowlanych, mebli, materiałów dydaktycznych, ale nie brakowało zapału nowemu kierownikowi szkoły i zaangażowania lokalnej społeczności.
Już 9 września Lendzionowski założył SZKOLNE KOŁO ODBUDOWY WARSZAWY, w skład którego weszło 65 uczniów. Na zebraniu założycielskim powołano również inną organizację – Spółdzielnię Uczniowską „Jedność”. Za zgodą inspektora oświaty kierownik zorganizował zastępstwo za przybywającą na urlopie macierzyńskim panią Jadwigę Oryl i w szkole zaczyna uczyć od 1 listopada 1949 r. Wiktoria Lendzionowska.
W pierwszych miesiącach roku szkolnego 1949/50 powstało koło SKO. W listopadzie na terenie szkoły zorganizowany został kurs dla analfabetów, który ukończyło w lutym 27 osób. Opiekunem kursu i jego organizatorem był sam Czesław Lendzionowski.
1 listopada 1949 roku rozpoczęto odbudowę spalonej szkoły, którą oddano do użytku 25 listopada 1951 roku.
Istniejąca drużyna harcerska, mając w Czesławie Lendzionowskim przyjaciela, otrzymała sztandar wręczony harcerzom 14 listopada 1954 roku. To również wynik starań dyrektora.
8 marca 1959 roku Czesław Lendzionowski założył w szkole Koło Poparcia Budowy Szkół, a na zakończenie roku szkolnego przybyli inspektor oświatowy oraz sekretarz KP PZPR.
Cytat z kroniki szkolnej: „16 sierpnia 1967 roku rozpoczęto budowę nowej sześcioizbowej szkoły. Wykonawca – Iławskie Przedsiębiorstwo Budowlane. Koszty budowy z wyposażeniem – 3,2 mln zł z dotacji państwowych (…).
Dnia 8 października 1967 roku odbyło się uroczyste wmurowanie aktu erekcyjnego pod budowę nowej szkoły. W uroczystości wzięli udział przedstawiciele władz powiatowych na czele z sekretarzem L. Rzezińskim i z zastępcą Inspektora Szkolnego ob. Dobrzańską (trudne do odczytania, nazwisko domyślne) Jadwigą.”
W dniu 6 października 1968 roku odbyło się uroczyste otwarcie nowej szkoły o wartości 3,5 miliona złotych. W otwarciu wzięli udział przedstawiciele władz powiatowych, oświatowych, partyjnych i gromadzkich.
Program: defilada, uroczyste przecięcie wstęgi, występ orkiestry dętej.
W związku z otwarciem nowego budynku szkoły społeczeństwo Gałdowa wraz z gromadą przekazało kwotę 7500 zł na budowę sali gimnastycznej, która powstanie w czynie społecznym.
W dniu 23 listopada 1969 roku uroczyście wmurowano akt erekcyjny w fundamenty budowanej w czynie społecznym przez społeczeństwo Gałdowa sali gimnastycznej. Ogólny koszt budowy wynosi 500 tys. złotych.
W uroczystości brali udział przedstawiciele władz powiatowych na czele z przewodniczącym Leonem Rzeźnikowskim oraz miejscowe społeczeństwo.
25 czerwca 1972 następuje uroczyste otwarcie sali gimnastycznej. Koszty obiektu wybudowanego w czynie społecznym i finansowej pomocy państwa wyniosły milion złotych.
W uroczystości otwarcia brali udział Przewodniczący Powiatowej Rady Narodowej obywatel Leon Rzeziński oraz Inspektor Szkolny Kowalski K.
Sucha, lakoniczna notatka z kroniki szkolnej nie odzwierciedla determinacji Czesława Lendzionowskiego i wysiłku mieszkańców Gałdowa włożonego w budowę sali gimnastycznej. Trzeba pamiętać, że to były czasy bez wielkopowierzchniowych marketów budowlanych. Materiały budowlane się „załatwiało”, a nie kupowało.
- Czesława Lendzionowskiego wszyscy szanowali i lubili – wspomina mieszkaniec Gałdowa, jego dawny uczeń, a obecnie Prezes OSP Gałdowo Bolesław Pesta. – Jak pewnego dnia Lendzionowski wyszedł na drogę i powiedział, że trzeba jechać do Susza po cegłę rozbiórkową, to tego samego dnia wyruszyło 36 furmanek! Dzisiaj byłoby to nie do pomyślenia – dodaje Pesta. - Kierownik szkoły był osobą, której zdanie się liczyło. Podczas budowy sali gimnastycznej, gdy brakowało piasku, pan Czesław zatrzymał na drodze przejeżdżającego furmanką rolnika i powiedział mu, że na godzinę 12 potrzebny jest piasek. I ten piasek był! (uśmiech). Poza tym, że był bardzo dobrym organizatorem, potrafił rozmawiać z ludźmi oraz z władzami partyjnymi.
Rok szkolny 1974/75 był pierwszym od wielu lat, w którym nie brał już udziału dyrektor Czesław Lendzionowski. Funkcję dyrektora przejął Eugeniusz Sosnówka, wcześniej kierujący szkołą w Piotrowicach, powiat Nowe Miasto Lubawskie.
Czesław Lendzionowski kierował szkołą podstawową w Gałdowie 25 lat. Ćwierć wieku to brzmi imponująco. Czytając kronikę szkolną słowo po słowie, powracając do stron już przeczytanych, nawet pozbawieni elementarnej wiedzy na temat niedalekiej, powojennej przeszłości naszego kraju dostrzeżemy, że kierownik Lendzionowski sprawował swoją funkcję w szczególnie trudnym ćwierćwieczu. Zaraz po wojnie brakowało wszystkiego. Ambicje nowych mieszkańców tych terenów, takich ludzi jak Jadwiga Oryl i zaraz po niej od 1949 roku Czesław Lendzionowski, utrzymały szkołę w Gałdowie.
Być może będzie to nadużycie, ocenę pozostawiamy tym, którzy pamiętają jeszcze tamte lata szkolne, ale Czesław Lendzionowski miał w sobie coś z „wizjonera”. Przecież już po kilku dniach pracy w Gałdowie – 9 września założył Komitet Odbudowy Warszawy, jakby chciał zasłużyć wraz z uczniami i całą społecznością na budowę szkoły w Gałdowie.
Dziesięć lat później – w roku 1959 założył w szkole Komitet Poparcia Budowy Szkół – być może z nadzieją, że taki komitet zwróci na siebie uwagę władz powiatowych, stanie się przynajmniej zarzewiem do rozmów na temat budowy szkoły w Gałdowie.
Podsumowując, bez wielkich słów czy metafor – sprawowanie funkcji dyrektora przez Czesława Lendzionowskiego to przykład dalekowzroczności w ocenianiu potrzeb instytucji i ludzi z nią związanych oraz (to tylko interpretacja treści kroniki szkolnej) konsekwencja w dążeniu do celu i świadomość, że trzeba dać dużo własnej pracy, aby potrzeby zostały zauważone.
Nie da się pominąć również zaangażowania społeczeństwa Gałdowa, w którym prawdopodobnie Czesław Lendzionowski potrafił wzbudzić zaufanie.
28 września 2018 r. w Szkole Podstawowej w Gałdowie odbyła się sesja Rady Gminy Iława, podczas której miała miejsce uroczystość nadania tytułu „Zasłużony dla Gminy Iława”.
Na wniosek mieszkańców Gałdowa pośmiertnie uhonorowany tytułem „Zasłużony dla Gminy Iława” został Czesław Lendzionowski. Okolicznościowy medal odebrały w jego imieniu, specjalnie przybyłe na uroczystość, córki Pana Lendzionowskiego.
Czesław Lendzionowski zmarł 19 września 2015 r. w wieku 90 lat.
Opracował na podstawie materiałów Szkoły Podstawowej w Gałdowie: Robert Jankowski, UG Iława.
Fotografie: Kronika Szkoły Podstawowej w Gałdowie.
Publikacja Urzędu Gminy w Iławie.