Poznaj wyspy Jezioraka, dowiedz się, ile tak naprawdę ich jest! (Fot. Krzysztof Zakreta.)
Sezon wypoczynkowy jest w pełni - korzystajmy! Ciekawym uroków najdłuższego polskiego jeziora polecamy kolejną trasę turystyczną przybliżającą Pojezierze Iławskie. Tym razem Krzysztof Zakreta, popularyzator aktywnej turystyki z Iławy, opracował trasę wodną wiodącą przez 17 wysp Jezioraka.
Długość trasy to 36 km. Czas przepłynięcia – dowolny.
W załączeniu można zobaczyć tę trasę w formie wideo. Kwestią czasu jest opublikowanie filmów o poszczególnych wyspach Jezioraka - zapowiada iławianin.
Jeziorak jest najdłuższym (27,45 km) i szóstym co do wielkości (31,52 km²) jeziorem w Polsce położonym na wysokości 99 m n.p.m. Jak powszechnie wiadomo, na Jezioraku znajduje się 16 wysp. Fałsz! Któż to sprawdził? Na początku poznajmy, co to jest wyspa - to trwały fragment powierzchni lądowej na jeziorach, rzekach, morzach i oceanach, który ze wszystkich stron otoczony jest wodą. Za wyspę nie uznaje się ruchomych piaszczystych ławic, jak również obszarów lądu zalewanych podczas przypływów. Warto też wiedzieć, że kępa to niewielka wyspa na jeziorze lub rzece wynurzona przy średnim stanie wody i umocniona przez roślinność.
Tak jak w przypadku gminy wiejskiej Iława reklamującej się posiadaniem na swoim obszarze 75 jezior, tak i w przypadku Jezioraka mówię: sprawdzam. Zatem wypływamy i wylatujemy z Portu Iława sprawdzić ilość wysp Jezioraka.
00,0 km - Port Iława
Zlokalizowany przy ulicy K. Chodkiewicza 5 na południowym brzegu Jezioraka - najdłuższego jeziora w Polsce śródlądowy Port Iława został oddany do eksploatacji 15 lipca 2015 roku. Wybudowano go w ciągu 12 miesięcy w miejscu, w którym w przeszłości znajdowała się słynna baza iławskich sportów wodnych. W czteroczęściowym obiekcie znajdują się: Powiatowe Centrum Informacji Turystycznej, restauracja, bosmanat, dwie sale konferencyjne, pokoje biurowe, pomieszczenie pierwszej pomocy, warsztat napraw szkutniczych, pralnia, umywalnie, toalety, hangar na 12 jednostek pływających, dźwig i slip dla łodzi. Przy falochronie znajduje się molo i trzy pomosty na ponad 60 stanowisk cumowniczych. Przy molo znajduje się Aleja Żeglarska z tablicami upamiętniającymi wybitnych iławskich żeglarzy. W Porcie Iława w sezonie wakacyjnym dyżury pełni karetka wodna WOPR, policja wodna oraz strażacy.
00,8 km - Wielka Żuława, Grosser Werder, Wielka Wyspa, Wielki Ostrów
Położona jest całkowicie w obszarze gminy miejskiej Iława, 110 m od najbliższego lądu stałego, pierwsza wyspa na trasie z Iławy do północnego brzegu Jezioraka. Największa wyspa na Jezioraku o powierzchni 82,4 h, leży w linii prostej 0,44 km od Portu Iława. Jej maksymalna długość to 1920 m, szerokość 710 m z 5,5-kilometrową linią brzegową. Najwyższe wzniesienie 115,5 m n.p.m. Od X do XIII wieku na wyspie istniała strażnica krzyżacka. Na przełomie 1268 i 69 roku oraz w 1973 roku wyspę połączono mostem drewnianym z lądem stałym. Obecnie na wyspie znajduje się 6 ośrodków wczasowych i dwa bary. Na wyspę można dostać się przeprawą promową znajdującą się przy ulicy K. Chodkiewicza 10. Legendy o Wielkiej Żuławie: Zatopiony pałac Wielkiej Żuławy, Smok z Scholtenbergu, Francuska kula w Iławie. Polecamy film "Iława 2023. Dronem wokół wyspy Wielka Żuława": https://www.youtube.com/watch?v=t89Sbg6OSM0&t=536s
02,6 km - Wyspa Miłości, Liebes Insel
Druga wyspa na trasie z Iławy do północnego brzegu Jezioraka o powierzchni 4 arów – druga pod względem najmniejszych wysp Jezioraka. Leży w linii prostej 1,58 km od Portu Iława, w obszarze gminy miejskiej Iława, 150 m na zachód od wyspy Wielkiej Żuławy i 160 m od najbliższego lądu stałego. Jej maksymalna długość to 40 m, szerokość 10 m ze 100-metrową linią brzegową. W 1973 roku na potrzeby filmu Gniazdo powstał drewniany most o długości 365 m przebiegający przez tę wyspę.
04,7 km - Mała Żuławka, Mała Żuława, Wyspa Miłości, Wyspa Węży
Trzecia wyspa na trasie z Iławy do północnego brzegu Jezioraka o powierzchni 28 arów. Leży w linii prostej 2,92 km od Portu Iława, w obszarze gminy wiejskiej Iława, 390 m od iławskich ogrodów działkowych na Lipowym Dworze, 160 m na wschód od półwyspu Małej Żuławki. Jej maksymalna długość to 90 m, szerokość 50 m z 250-metrową linią brzegową.
12,7 km - Wyspa Pustelnia, Pustelnik, Wyspa Księdza
Czwarta wyspa na trasie z Iławy do północnego brzegu Jezioraka o powierzchni 22 arów. Leży w linii prostej 9,89 km od Portu Iława, w obszarze gminy wiejskiej Iława, 270 m od papieskiej kapliczki w Gizerku, w Jezierzycach, 80 m od lądu stałego. Z góry wyglądem przypomina koło o średnicy 50 m ze 170-metrową linią brzegową. Ta niewielka wyspa zaznaczona jest już na mapie z 1893 roku. Dwukrotnie, 13 sierpnia 1959 roku i 28 lipca 1973 roku, podczas spływów kajakowych cumował i wypoczywał na wyspie ks. bp Karol Wojtyła, późniejszy papież Jan Paweł II – obecnie święty.
16,9 km - Wyspa Gierczak Mały, Gerczak Werder, Gertczak Werder, Rohr Werder
Piąta wyspa na trasie z Iławy do północnego brzegu Jezioraka o powierzchni 343 arów. Leży w linii prostej 13,3 km od Portu Iława, w obszarze gminy wiejskiej Iława, 260 m od lądu stałego i 2270 m od osady Chmielówka. Jej maksymalna długość to 410 m, szerokość 180 m z 1020-metrową linią brzegową. Najwyższe wzniesienie 104,3 m n.p.m. Na mapach przed 1944 rokiem tworzą z wyspą Gerczak Duży jedną wyspę nazywaną Gerczak Werder lub Rohr Werder.
17,4 km - Wyspa Gierczak Duży, Gerczak Werder, Gertczak Werder, Rohr Werder
Szósta wyspa na trasie z Iławy do północnego brzegu Jezioraka o powierzchni 818 arów. Leży w linii prostej 13,7 km od Portu Iława, w obszarze gminy wiejskiej Iława, 410 m od lądu stałego i 1750 m od osady Chmielówka. Jej maksymalna długość to 530 m, szerokość 310 m z 1370-metrową linią brzegową. Na mapach przed 1944 rokiem tworzą z wyspą Gerczak Mały jedną wyspę nazywaną Gerczak Werder lub Rohr Werder. Na północny wschód od wyspy znajduje się najgłębsze miejsce na Jezioraku - 12,8 m.
18,6 km - Wyspa Łąkowa, Zielony Ostrów, Zielona, Krowianka, Krowia, Sianowa, Heu Werder
Siódma wyspa na trasie z Iławy do północnego brzegu Jezioraka o powierzchni 27,2 ha - tym samym czwarta co do wielkości wyspa Jezioraka. Leży w linii prostej 14,5 km od Portu Iława, w obszarze gminy miejsko-wiejskiej Zalewo, 300 m od lądu stałego i 1100 m od osady Chmielówka. Jej maksymalna długość to 1150 m, szerokość 514 m ze 2840-metrową linią brzegową. Na wyspie znajduje się cmentarz nienarodzonych i dzika plaża nazywana Hawaje. Na południowy wschód od wyspy znajduje się najgłębsze miejsce na Jezioraku - 12,8 m.
20,3 km - Wyspa Bukowiec, Wielki Bukowiec, Bukowitz Werder
Ósma wyspa na trasie z Iławy do północnego brzegu Jezioraka o powierzchni 62 ha - tym samym druga co do wielkości wyspa Jezioraka. Leży w linii prostej 14,6 km od Portu Iława, w obszarze gminy miejsko-wiejskiej Zalewo, 200 m od lądu stałego i wsi Wieprz. Jej maksymalna długość to 1410 m, szerokość 600 m z 3600-metrową linią brzegową. Najwyższe wzniesienie 112,5 m n.p.m., na którym znajduje się kilka starych grobów. W czasach neolitu, ok. 3000 lat p.n.e., na wyspie znajdowało się grodzisko. Obecnie na wyspie znajduje się ośrodek wypoczynkowy, bar, do którego można dotrzeć 200-metrową groblą wybudowaną w 1938 roku przez ówczesnego właściciela wyspy Emila Gratzkiego.
22,5 km - Wyspa Lipowy Ostrów, Lipowiec, Lipowa Wyspa, Owcza, Politechnika, Linden Werder
Dziewiąta wyspa na trasie z Iławy do północnego brzegu Jezioraka o powierzchni 13,8 ha – piąta co do wielkości wyspa Jezioraka. Leży w linii prostej 14,6 km od Portu Iława, w obszarze gminy wiejskiej Iława, 470 m od lądu stałego i 810 m od wieży widokowej w Siemianach. Jej maksymalna długość to 680 m, szerokość 270 m z 1930-metrową linią brzegową. Najwyższe wzniesienie 106,7 m n.p.m. Na wyspie znajduje się Cypelek Buraczkowy, przystań, pozostałości dawnego gospodarstwa Schulzów, cmentarz zakochanych. Legenda o wyspie Lipowy Ostrów: Kochankowie z Lipowej Wyspy.
23,6 km - Wyspa Rybackie Kępy Południowe, Wyspa Fischer 1, Wyspa Rybacka 1, Fischer Insel
Dziesiąta wyspa na trasie z Iławy do północnego brzegu Jezioraka o powierzchni 37 arów. Leży w linii prostej 15,7 km od Portu Iława, w obszarze gminy wiejskiej Iława, 450 m od lądu stałego i 530 m od mariny w Siemianach. Jej maksymalna długość to 170 m, szerokość 40 m z 340-metrową linią brzegową.
24,0 km - Wyspa Rybackie Kępy Północne, Wyspa Fischer 2, Wyspa Rybacka 2, Fischer Insel
Jedenasta wyspa na trasie z Iławy do północnego brzegu Jezioraka o powierzchni 40 arów. Leży w linii prostej 15,9 km od Portu Iława, w obszarze gminy wiejskiej Iława, 350 m od lądu stałego i 490 m od mariny w Siemianach. Jej maksymalna długość to 140 m, szerokość 30 m z 320-metrową linią brzegową.
27,1 km - Wyspa Kobiecak, Kobiecy Ostrów, Kobieca Wyspa, Frauenwerder
Dwunasta wyspa na trasie z Iławy do północnego brzegu Jezioraka o powierzchni 138 arów. Leży w linii prostej 19 km od Portu Iława, w obszarze gminy miejsko-wiejskiej Zalewo, 60 m od lądu stałego i 1750 m od centrum wsi Matyty. Jej maksymalna długość to 200 m, szerokość 80 m z 520-metrową linią brzegową. W średniowieczu wyspę z lądem stałym łączył drewniany most.
28,3 km - Wyspa Czaplak, Czapli Ostrów, Czaplakwerde, Kranichwerder
Trzynasta wyspa na trasie z Iławy do północnego brzegu Jezioraka o powierzchni 43 ha – trzecia co do wielkości wyspa Jezioraka. Leży w linii prostej 19,4 km od Portu Iława, w obszarze gminy miejsko-wiejskiej Zalewo, 50 m od lądu stałego i 1700 m od wsi Skitławki. Jej maksymalna długość to 1120 m, szerokość 510 m z 3230-metrową linią brzegową. Najwyższe wzniesienie 101,9 m n.p.m. Do połowy XX wieku wyspa stanowiła obszar upraw rolnych. To wówczas zapewne miało miejsce legendarne zderzenie jachtu żaglowego z jadącym po płyciźnie na wyspę ciągnikiem rolniczym. Obecnie wyspa jest prawnie chroniona jako użytek ekologiczny m.in. ze względu na występowanie tu zbiorowiska boru chrobotkowego, rzadkich gatunków zwierząt i ptaków.
30,2 km – Rajka, Droga, Liebes Insel
Czternasta wyspa na trasie z Iławy do północnego brzegu Jezioraka o powierzchni 16 arów – położona w Zatoce Rudnia. Leży w linii prostej 20,5 km od Portu Iława, w obszarze gminy miejsko-wiejskiej Zalewo, 250 m od lądu stałego, 20 m od wyspy Czaplak i 1600 m od wsi Skitławki. Jej maksymalna długość to 60 m, szerokość 40 m ze 180-metrową linią brzegową.
30,5 km - Wyspa Kępka, Caprera Insel
Piętnasta wyspa na trasie z Iławy do północnego brzegu Jezioraka o powierzchni 8 arów – położona w Zatoce Rudnia, trzecia pod względem najmniejszych wysp Jezioraka. Leży w linii prostej 20,8 km od Portu Iława, w obszarze gminy miejsko-wiejskiej Zalewo, 280 m od lądu stałego, 390 m od wyspy Czaplak i 1250 m od wsi Skitławki. Jej maksymalna długość to 40 m, szerokość 30 m ze 110-metrową linią brzegową.
35,4 km - Wyspa Polajńska Kępa, Poljańska, Poljańska Kępa, Polajńska, Wyspa Polańska, Sienna Kępa, Heuwerder
Szesnasta wyspa na trasie z Iławy do północnego brzegu Jezioraka o powierzchni 61 arów. Leży w Zatoce Polajńskiej, w linii prostej 21,5 km od Portu Iława, w obszarze gminy miejsko-wiejskiej Zalewo, 330 m od lądu stałego i od wsi Matyty. Jej maksymalna długość to 160 m, szerokość 90 m z 420-metrową linią brzegową.
36,00 km - Wyspa Kuklina, Skowronek, Lerchen Insel, Lerchenwerder
Siedemnasta wyspa na trasie z Iławy do północnego brzegu Jezioraka o powierzchni 1 ara – najmniejsza wyspa Jezioraka. Leży w linii prostej 21,9 km od Portu Iława, w Zatoce Polajńskiej, w obszarze gminy miejsko-wiejskiej Zalewo, 300 m od lądu stałego i 420 m od wsi Matyty. To najdalej wysunięta na północ wyspa Jezioraka, jej maksymalna długość to 20 m, szerokość 10 m z 50-metrową linią brzegową.
Wyspy Jezioraka pod względem wielkości:
- 1. Wielka Żuława (82,4 ha),
- 2. Bukowiec (62 ha),
- 3. Czaplak (43 ha),
- 4. Łąkowa (27,2 ha),
- 5. Lipowy Ostrów (13,8 ha),
- 6. Gierczak Duży (818 arów),
- 7. Gierczak Mały (343 ary),
- 8. Kobiecak (138 arów),
- 9. Polajńska Kępa (61 arów),
- 10. Rybackie Kępy Południowe (40 arów),
- 11. Rybackie Kępy Północne (37 arów),
- 12. Mała Żuława (28 arów),
- 13. Pustelnik (22 ary),
- 14. Rajka (16 arów),
- 15. Kępka (8 arów),
- 16. Miłości (4 ary),
- 17. Kuklina (1 ar).
f
Całkowita powierzchnia 17 wysp Jezioraka to 230 ha.
Cel osiągnięty? Tak! Jesteśmy, więc odkrywcami 17 wysp Jezioraka, zdobywcami nieznanej dotychczas wiedzy, zauroczeni Pojezierza Iławskiego smakiem, krajobrazem i… i powrócimy tu na rejs, na rower, na wędrówkę pieszą - na pewno!
Zapewne wszystkim Czytelnikom nasuwa się pytanie skąd, właściwie od zawsze, w przekazie słownym i tekstach pisanych funkcjonowała błędna informacja o ilości wysp na Jezioraku. Odpowiedzi są trzy. Pierwsza, że w obliczeniu ilości wysp Jezioraka pominięto jedną z wysp, a później to już było "kopiuj i wklej". Druga, że dwie wyspy Rybackie Kępy liczono jako jedną wyspę (już sama nazwa wysp wskazuje, że jest ich więcej niż jedna). I trzecia odpowiedź. Na mapach z 1944 roku i wcześniejszych wyspa Gierczak istnieje jako jedna wyspa Gerczak Werder lub Rohr Werder. Zatem, ile jest wysp Jezioraka? 17!!!
Wyliczył, opisał i pozdrawia tych, co na wodzie, lądzie i w powietrzu: Krzysztof Zakreta.
Red. kontakt@infoilawa.pl.
Wideo: YouTube/Krys Zak.
5Komentarze
Portal infoilawa.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy. Wpisy niezwiązane z tematem, wulgarne, obraźliwe lub naruszające prawo będą usuwane. Zapraszamy zainteresowanych do merytorycznej dyskusji na powyższy temat.
Wiele wysp można odpowiednio zagospodarować, tak by mogły stateczki. kursować. Wycieczka stateczkiem od wyspy do wyspy, zatrzymanie, odpłynięcie dalej; tj tak jak byśmy pociągiem jechali i zatrzymywali jak na stacjach. Jednak zabronione stacjonowanie pod namiotem. Ale wykluczone te wysepki gdzie ptactwo ma gniazda.
Skoro o widokach... Nasza Iława pięknym miastem jest. Podobno. Bo taki oto "widoczek" wita naszych gości oraz turystów wychodzących z dworca głównego PKP po podróży do naszej "miejskiej perełki". Zaraz przy chodniku za tamtejszych rondem. Ten paskudny widok co prawda dotyczy parceli chyba prywatnej, wyglądającej od lat tak samo, ale co z tego? Czy niechlujnego właściciela nie można zmusić do zrobienia wreszcie porządku na tym terenie? I to w takim właśnie miejscu? Czy opinii o naszym mieście musi od lat robić koło tzw. "pióra"? Z drugiej strony, tam gdzie są schody pod górkę tej parceli, na lewo od wyjścia z dworca, widok jest tak samo okropny. Choć przynajmniej usunięto sterty śmieci zalegające tam od lat. Co na to "gospodarze" naszego miasta? Wiadomo, że z wygodnych gabinetów ratusza wielu podobnych obrazków naszego miasta nie widać. Ale warto niekiedy wysupłać swoje tyłki zza biurek i rozejrzeć się nieco dalej. I umieć czasami, gdy trzeba, walnąć pięścią w stół...
NASZ JEZIORAK TO CUD NATURY - JAKŻE MOZNA WYKORZYSTAĆ GO TURYSTYCZNIE, ALE COŚ BRAKUJE POMYSŁU. WIDZIAŁBYM BARDZO CIEKAWY FILM GEOGRAFICZNY
Nasz Jeziorak? Czy Pruski? Nasze było gdzie indziej i dopiero po wojnie je otrzymaliśmy (co niektórzy nazywali "odzyskaniem").
Jak dopuścić jeszcze więcej turystów na Jeziorak to kwestia czasu żeby przestał być już cudem natury.